Σάββατο 4 Απριλίου 2015

ΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΚΆ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ : Επιχείλιος Έρπης



ΤΙ ΕΙΝΑΙ?
Ο έρπης είναι ένας ιός γνωστός εδώ και 25 αιώνες και πήρε το όνομά του από τον Ιπποκράτη, ο οποίος είχε παρατηρήσει ότι αυτή η πάθηση  “έρπει”.
Ο έρπης όταν μολύνει ένα σημείο το σώματος, συνήθως τα χείλη (επιχείλιος) ή τα γεννητικά όργανα, έχει τη δυνατότητα να μολύνει στη συνέχεια και άλλα κοντινά ή μακρινά σημεία του σώματος. Έτσι, σήμερα ξέρουμε ότι ο έρπης πραγματικά μπορεί να “έρπει” από κύτταρο σε κύτταρο.
Ο ιός του έρπητα ονομάζεται HSV (Herpes Simplex Virus) και φυσικά είναι μεταδιδόμενος. Ανήκει σε μια οικογένεια ιών που αποτελείται από 150 περίπου στελέχη. Συγκεκριμένα, το στέλεχος HSV1 (έρπης τύπου 1)  συνήθως προκαλεί τον επιχείλιο έρπη (στα χείλη, στο στόμα και γενικότερα το πρόσωπο) και ο HSV2 (έρπης τύπου 2) συνήθως προκαλεί τον έρπη γεννητικών οργάνων. Άλλα μέλη της οικογένειας είναι ο έρπης ζωστήρας, που στην παιδική ηλικία προκαλεί ανεμοβλογιά και ο ιός Epstein-Barr, που προκαλεί την λοιμώδη μονοπυρήνωση, τη λεγόμενη “ασθένεια του φιλιού”.
Πολλές φορές λέγεται και σπυρί του πυρετού. 
ΑΠΟ ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ?
Σχεδόν το 80% του ενήλικα πληθυσμού είναι φορέας του ιού. Αυτό συμβαίνει γιατί η αρχική μόλυνση από τον HSV1 συμβαίνει, συνήθως πριν την ηλικία των 20, στην παιδική ή εφηβική ηλικία. Συνήθως, ωστόσο, περνά απαρατήρητη επειδή αρκετά από τα συμπτώματα της είναι ίδια με αυτά ενός απλού κρυολογήματος ή μιας λοίμωξης του λαιμού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί επίσης να οφείλεται και στον έρπη τύπου ΙΙ που προκαλεί τον έρπη των γεννητικών οργάνων.
Μετά την υποχώρηση των συμπτωμάτων της αρχικής μόλυνσης, ο ιός παραμένει για πάντα στις νευρικές ίνες της περιοχής που είχε μολύνει, σε λανθάνουσα κατάσταση . Σε αρκετά άτομα, περίπου 20-40% των φορέων, ο ιός μπορεί να ενεργοποιείται ξανά κατά περιόδους.
Η αιτιολογία παραμένει άγνωστη, και η επανεμφάνιση του επιχείλιου έρπητα συνδέεται συνήθως με μειωμένη αντίσταση του οργανισμού και με  παράγοντες όπως:
  • Μόλυνση μέσω επαφής με μολυσμένα άτομα
  • Άγχος, στενοχώρια
  • Πυρετός
  • Κρυολόγημα, γρίπη
  • Υπερβολική έκθεση στον ήλιο (υπεριώδεις ακτίνες)
  • Τραύμα ή σκάσιμο στα χείλη
  • Εμμηνόρροια
  • Εξασθενημένο ανοσοποιητικό (π.χ. ασθενείς με AIDS, καρκίνο, μεταμόσχευση)
  • Γενετική προδιάθεση

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Η πρώτη ένδειξη για την εμφάνιση του επιχείλιου έρπητα είναι μια διάχυτη αίσθηση καψίματος, μουδιάσματος ή κνησμού στο σημείο, η οποία ακολουθείται από εμφάνιση ελαφρού οιδήματος και ερυθρότητας. Μέσα στις επόμενες 24 με 48 ώρες εμφανίζεται μια ή περισσότερες μικρές φυσαλίδες  που περιέχουν διαυγές κιτρινωπό υγρό.
Ο ιός του έρπητα εκδηλώνεται κατά κανόνα έξω από το στόμα, στην επιδερμίδα του προσώπου, πάνω ή γύρω από τα χείλη, στο πηγούνι, τα ρουθούνια ή το μάγουλο.
Το πιο συνηθισμένο σημείο εμφάνισης του επιχείλιου έρπητα είναι κοντά στις γωνίες των χειλέων. Μερικές φορές όμως, ιδίως σε ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, μπορεί εκδηλωθεί και στο εσωτερικό της στοματικής κοιλότητας (ερπητική στοματίτιδα), κυρίως στα ούλα και τον ουρανίσκο,.
Ερπητική Στοματίτιδα με προσβολή της γλώσσας
Στις επόμενες 24-48 ώρες, οι φυσαλίδες σπάνε δημιουργώντας ένα επώδυνο ανοικτό έλκος (πληγή) και απελευθερώνοντας το υγρό που περιέχει τον ιό. 
Στην περιοχή υπάρχει έντονο αίσθημα καψίματος. Σπάνια, μπορεί να εμφανισθεί ελαφρύς πυρετός και αίσθημα αδιαθεσίας. Σε αυτό το στάδιο υπάρχει ο μεγαλύτερος κίνδυνος μετάδοσης του ιού.
Μετά το σπάσιμο των φυσαλίδων η περιοχή αρχίζει να ξεραίνεται και δημιουργείται μια κρούστα. Η κρούστα αυτή μπορεί να σκάσει ή να απομακρυνθεί (αποκαλύπτοντας ξανά το έλκος και προκαλώντας μικρή αιμορραγία) και να επανα δημιουργηθεί αρκετές φορές μέχρι να ολοκληρωθεί η επούλωση της πληγής.
Η διαδικασία επούλωσης ολοκληρώνεται μέσα σε 7-10 ημέρες, μετά την έναρξη των συμπτωμάτων.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Σε υγιή άτομα, ο επιχείλιος έρπης δε χρειάζεται ειδική θεραπεία, καθώς υποχωρεί μόνος του όταν ολοκληρώσει τον κύκλο του (περίπου 10 μέρες), χωρίς να αφήνει ουλές. Ιατρική αντιμετώπιση χρειάζεται μόνο αν επεκταθεί η μόλυνση στο εσωτερικό του στόματος, προκαλώντας δυσκολία στην κατάποση, αν εκδηλωθεί πυρετός, ή αν οι φυσαλίδες αρχίσουν να πολλαπλασιάζονται και να απλώνονται, αντί να υποχωρούν.
Κανένα φάρμακο δεν έχει αποδειχθεί ότι δρα θεραπευτικά επαρκώς στις βλάβες στα χείλη από δευτερογενή ή υποτροπιάζουσες  λοιμώξεις  που προκαλεί ο ιός του απλού έρπητα.
Εμβόλιο με πλήρη ιό υπάρχει αλλά εκφράζονται φόβοι ότι είναι ογκογόνο. Γίνεται προσπάθεια παρασκευής εμβολίων με αθώα τμήματα του ιού.
Φάρμακα που καυτηριάζουν την περιοχή δεν ενδείκνυνται
Διάφορα σκευάσματα κυκλοφορούν στην αγορά οπως χάπια, τοπικές κρέμες , τσιρότα κλπ τα οποία δεν προσφέρουν θεραπεία με την έννοια της οριστικής εξάλειψης.
Τα φάρμακα και οι τρόποι αντιμετώπισης  που προτείνονται, περιορίζονται στην επίσπευση της επούλωσης και την ανακούφιση από τα επώδυνα συμπτώματα.
Οι ακόλουθες συμβουλές μπορεί να σας φανούν χρήσιμες: 
  • Αν νιώσετε κάποια ενόχληση που μπορεί να είναι προμήνυμα επιχείλιου έρπητα, χρησιμοποιείστε αμέσως κάποια από τις ειδικές κρέμες που μειώνουν την ένταση και διάρκεια των συμπτωμάτων, όπως είναι αυτές που περιέχουν ακυκλοβίρη (Zovirax), φαμσικλοβίρη και βαλασικλοβίρη. Αυτές επιταχύνουν ελαφρά την διαδικασία επούλωσης, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι μειώνουν τον κίνδυνο επέκτασης της μόλυνσης ή μετάδοσης του ιού σε άλλα άτομα. 
  • Πλέον, κυκλοφορούν στα φαρμακεία μικρά διάφανα επιθέματα (π.χ. Compeed) που περιέχουν καταπραϋντικές ουσίες. Εφαρμόζοντας αυτά τα μικρά τσιρότα στην περιοχή της λοίμωξης, ανακουφίζονται τα συμπτώματα και διευκολύνεται η επούλωση, απομονώνοντας και προστατεύοντας την μολυσμένη περιοχή. Διευκολύνουν, επίσης, την κάλυψη των αντιαισθητικών φυσαλίδων και μειώνουν τον κίνδυνο μετάδοσης. 
Κεραλοιφή μελισσόχορτου
  • Τα κρύα επιθέματα ανακουφίζουν από τον πόνο. 
  • Αν ο πόνος είναι πολύ ενοχλητικός, πάρτε ένα κοινό παυσίπονο. 
  • Το μελισσόχορτο (lemon balm) είναι ένα βότανο που πιστεύεται ότι βοηθά. 
  • Μην αγγίζετε ή σπάτε τις φυσαλίδες με το υγρό για να μειωθεί ο κίνδυνος μετάδοσης. 
  • Από τη βλάβη στο χείλος μπορεί να μολυνθεί το δάκτυλο όταν ακουμπά στην πληγή και εν συνεχεία το μάτι αν το τρίψει ο πάσχων με το μολυσμένο δάκτυλο και άλλα σημεία του δέρματος. 
  • Πλένετε καλά τα χέρια σας. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στον χειρισμό των φακών επαφής για να μην μεταφερθεί η μόλυνση στα μάτια, καθώς εκεί υπάρχει αυξημένος κίνδυνος μόλυνσης με αποτέλεσμα κοκκίνισμα, πόνο και έλκος του κερατοειδούς χιτώνα. Η κατάσταση αυτή απειλεί την όραση. Για αυτό όταν υπάρχει υποψία εξάπλωσης της μόλυνσης στα μάτια, επιβάλλεται άμεση ειδική αντιική θεραπεία και εξειδικευμένη περίθαλψη. 
  • Όταν έχουμε ερπητική στοματίτιδα τρώτε κρύες και μαλακές τροφές. Αποφύγετε σκληρά, αλμυρά, καυτερά, ή πικάντικα φαγητά. 
Όχι στον Οδοντίατρο για εργασίες παρά μόνο για συμβουλές
  • Αν ο έρπης είναι επιχείλιος  απφεύγετε να  ανοίγετε πολύ το στόμα (Φαγητό, γέλιο, χασμουρητό) ώστε να τεντώνεται το χείλος και να αιμορραγεί με αποτέλεσμα να αργεί η επούλωση .
  • Μην πηγαίνετε αυτό το διάστημα στον οδοντίατρο όταν έχετε να κάνετε εργασία για την οποία απαιτείται παραμείνετε για πολύ ώρα με ανοιχτό το στόμα και τεντωμένα χείλη. 
Επιθέματα σκόρδου
Τοποθέτηση πάγου πολλές φορές
  • Αποφεύγετε την τοποθέτηση καλλυντικών π.χ. make-up γιατί δυσχεραίνουν την επούλωση των πληγών και προδιαθέτουν για μικροβιακή επιμόλυνση.
  • Υπάρχουν και παλιές πατροπαράδοτες «πρακτικές θεραπείες»,  όπως επανειλημμένη τοποθέτηση πάγου ή
    σκόρδου επάνω στην πάσχουσα περιοχή  ,οι οποίες είναι αθώες οπότε και αν τις εφαρμόσετε εσείς θα δείτε αν υπάρχει  αποτέλεσμα!
  • Ορισμένες ηλεκτρονικές συσκευές που υποτίθεται επιταχύνουν την ίαση δεν φαίνονται   να είναι αρκούντως αποτελεσματικές!


ΠΡΟΛΗΨΗ
Για να προλάβουμε την πρωτογενή μόλυνση από τον ιό του έρπητα πρέπει να αποφεύγουμε την επαφή με άτομα που έχουν συμπτώματα πρωτογενούς ή δευτερογενούς μόλυνσης. Δυστυχώς όμως, στα περισσότερα άτομα ο ιός έχει ήδη μεταδοθεί κατά την παιδική ηλικία, κατά την οποία είναι δύσκολο να εφαρμοστούν οι κανόνες προστασίας.
Από την στιγμή, λοιπόν, που έχουμε ήδη προσβληθεί από τον ιό του απλού έρπητα τύπου 1, δεν υπάρχει ουσιαστική θεραπεία που να μπορεί να εξαλείψει τον ιό, όπως αναφέραμε και προηγουμένως. Γι’ αυτό μπορούμε να εστιάσουμε στην πρόληψη, όσο το δυνατόν, της επανεμφάνισης των συμπτωμάτων.
  • Αποφύγετε την σωματική επαφή με άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα επιχείλιου έρπητα.
  • Μην μοιράζεστε αντικείμενα προσωκής χρήσης με άλλα τομα (οδοντόβουρτσα,


    ξυραφάκια, πετσέτες). 
  • Μην πίνετε ή τρώτε από το ίδιο ποτήρι / πιάτο με άτομα που έχουν ενεργό λοίμωξη.
  • Μειώστε το άγχος με ασκήσεις χαλάρωσης.
  • Αν έχετε συχνά επεισόδια εμφάνισης του έρπητα, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει προληπτική αντιική  θεραπεία.
  • Μην εκτίθεστε στον δυνατό ήλιο. Χρησιμοποιείτε αντηλιακή κρέμα στο πρόσωπο και τα χείλια για προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία.
  • Αποφεύγετε σκληρές τροφές που μπορεί να γδάρουν τα χείλη ή τα ούλα.
  • Έρευνες έχουν συνδέσει τροφές που περιέχουν το αμινοξύ αργινίνη (π.χ. καφές, σοκολάτα, ξηροί καρποί, βρώμη, σταφίδες, ψωμί ολικής αλέσεως, καστανό ρύζι, καρύδα, φακές) με την εμφάνιση επιχείλιου έρπητα. Η αργινίνη είναι ένα αμινοξύ που παρέχει την «τροφή» που είναι αναγκαία για την επιβίωση του ιού του έρπητα.
  • Η αρνητική επίδραση της αργινίνης μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη λήψη τροφών που περιέχουν λυσίνη, ένα άλλο αμινοξύ που βοηθά στην καταπολέμηση του έρπητα και την πρόληψη της εξάπλωσής του. Τέτοιες τροφές είναι το τυρί, το κοτόπουλο, τα αυγά, τα ψάρια, το γάλα, οι πατάτες, το βόειο κρέας, η μαγιά μπύρας, το γιαούρτι, τα λάχανα, το αβοκάντο, η παπάγια, το μάνγκο, τα βερίκοκα, τα μήλα, τα σύκα, και τα παντζάρια.  
  • Τρώτε αρκετά φρούτα και λαχανικά που περιέχουν βιταμίνη C και φλαβονοϊδή, που ενισχύουν την επουλωτική ικανότητα του ανθρώπινου οργανισμού.
  • Πίνετε αρκετά υγρά για να αποφύγετε αφυδάτωση του οργανισμού, που προκαλεί σκασίματα της επιδερμίδας.
  • Χρησιμοποιείτε τις ειδικές «ενυδατικές» κρέμες για να αποφύγετε το σκάσιμο των χειλιών τον χειμώνα.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Προσέχετε να μη μολυνθείτε και να μη μολύνετε τους άλλους μ’ έναν ιό ο οποίος δεν είναι επικίνδυνος αλλά σίγουρα  θα σας κάνει την ζωή δύσκολη ειδικά όσο περνά η ηλικία!


 Έρευνα - Συγγραφή :
Μαρία Ειρήνη Κριτσωτάκη 
Φοιτ. Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ 
Επιμέλεια : 
Κριτσωτάκης Σταύρος  
Χειρ. Οδοντίατρος



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.