ΔΙΑΤΡΟΦΗ και ΣΤΟΜΑΤΙΚΉ ΥΓΕΙΑ: Φυσικές γλυκαντικές ουσίες αντί της Ζάχαρης

ΦΥΣΙΚΕΣ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΑΝΤΙ  ΖΑΧΑΡΗΣ

Πρόλογος

  Εάν κάνετε δίαιτα και δεν μπορείτε να στερηθείτε το γλυκό…

Αν έχετε σάκχαρο και πρέπει  να μετράτε συνεχώς την γλυκόζη στο αίμα σας …

Αν φοβάστε μήπως χαλάσουν τα δόντια σας…

 Τότε έχετε εναλλακτικές λύσεις.

 Αυτές είναι τα φυσικά γλυκαντικά. Στο κάτω κάτω αν σας αρέσουν τα γλυκά, είναι εξαιρετικά δύσκολο να τα αφαιρέσετε από τη διατροφή σας.

Υπάρχουν φυσικές και πιο υγιεινές εναλλακτικές γλυκαντικές ουσίες , πέραν της ζάχαρης, που δεν ενέχουν κανέναν από τους κινδύνους της επεξεργασμένης ζάχαρης, ενώ παρέχουν και πολλά οφέλη στην υγεία.

Σαν υποκατάστατα της ζάχαρης  υπάρχουν επίσης διάφορες τεχνητές – χημικές ουσίες που προέρχονται από φυσικές ή τεχνητές πηγές .

Oι τεχνητές γλυκαντικές ουσίες είναι χημικές ουσίες που αναπτύχθηκαν σαν υποκατάστατο της ζάχαρης και παρότι έχουν γλυκιά γεύση, συχνά ακόμη και πιο γλυκιά από τη ζάχαρη, δεν προσδίδουν τον ίδιο αριθμό θερμίδων.

Τέσσερις είναι οι τεχνητές γλυκαντικές ουσίες οι εγκεκριμένες για χρήση: η ζαχαρίνη, η ασπαρτάμη, η σουκραλόζη και η acesulfame-K.

Έχουν γράφει πάρα πολλά για τις χημικές γλυκαντικές ουσίες , λόγω των πολλών προβλημάτων που δημιουργούν στην υγεία των ανθρώπων . Προβλήματα που φτάνουν έως το σημείο να μπορούσαμε να πούμε ότι αυτές οι χημικές γλυκαντικές ουσίες είναι επικίνδυνές  και θα έπρεπε να απαγορευτούν. Γι’ αυτό τον λόγο  θα κάνουμε μια  άλλη αναλυτική αναφορά σε αυτές τις ουσίες.

Στέβια

Η Στέβια (βοτανικό όνομα Stevia rebaudiana) είναι είδος φυτού με προέλευση  τη Βραζιλία και την Παραγουάη. Περιέχει μια ουσία η οποία ονομάζεται στεβιόζη ή στεβιόλη η οποία έχει μεγαλύτερη γλυκαντική δύναμη από την ζάχαρη. Χρησιμοποιείται σε αρκετές χώρες ως εναλλακτική γλυκαντική ουσία από την ζάχαρη.

Η γλυκιά γεύση των φύλλων της είναι γνωστή εδώ και αιώνες στους αυτόχθονες της Ν. Αμερικής που τη χρησιμοποιούν ως φυσικό γλυκαντικό. Τα τελευταία χρόνια το φυτό στέβια και τα γλυκαντικά που προέρχονται από τα φύλλα του τράβηξαν την προσοχή εξαιτίας της αυξημένης ζήτησης σε τρόφιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη και θερμίδες.

Η στέβια (stevia rebaudiana) και τα γλυκά συστατικά που προκύπτουν από τα φύλλα της, γνωστά σαν γλυκοζίτες στεβιόλης έχουν γίνει  δημοφιλή σε Ασία και ΗΠΑ

Είναι απόλυτα ασφαλή και έχει εγκριθεί και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η στέβια άρχισε να χρησιμοποιείται σαν γλυκαντικό στην Ιαπωνία πριν 20 χρόνια. Οι αυστηροί σε θέματα υγείας Ιάπωνες, όπου η χρήση της ασπαρτάμης δεν είναι επιτρεπτή, ανακάλυψαν πρώτοι τον τρόπο να απομονώνουν τα γλυκά συστατικά από το υπόλοιπο μέρος του φύλλου. Έτσι προέκυψαν τα εκχυλίσματα από φύλλα στέβιας που είναι 200-300 φορές πιο γλυκά από την κοινή ζάχαρη. Δεδομένου ότι είναι 300 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη, δεν είναι περίεργο που θεωρείται η «βασίλισσα» των φυτικών γλυκαντικών.

Χωρίς θερμίδες και μηδενικό γλυκαιμικό δείκτη (ΓΔ), διεγείρει το πάγκρεας, αντί να το εξαντλεί. Έχει ήπια επίδραση στα επίπεδα του σακχάρου, κάτι που την καθιστά ιδανική για τους διαβητικούς. Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει επίσης ότι μπορεί να μειώσει την ακμή, να θεραπεύσει πληγές και να καταπραΰνει το στομάχι.

Και τέλος  επειδή  δεν περιέχουν υδατάνθρακες οι οποίοι καταστρέφουν  τα δόντια , η στέβια μπορεί  να χρησιμοποιηθεί άφοβα στα γλυκά ,στα ποτά , στα σιρόπια και τις σοκολάτες .

Υπάρχει σε διάφορες μορφές όπως κρυσταλλική σαν την  ζάχαρη, σκόνη, κύβους ,και υγρή .

Επίσης κυκλοφορεί και σε πρόσμιξη με  διάφορα άλλα φυσικά αντιοξειδωτικά  συστατικά και σε διάφορες αναλογίες ως προς την χρήση της .

Θα την βρείτε στα καταστήματα με βιολογικά προϊόντα και στα super markets και με σήμα το φυλλαράκι της στέβια.

Διάφορα ζαχαροπλαστεία έχουν αρχίσει και φτιάχνουν γλυκά με στέβια αντί ζάχαρης και σοκολάτες για τους εραστές της σοκολάτας .

Κυκλοφορούν επίσης στην αγορά αναψυκτικά, τσάι  και ροφήματα σοκολάτας με στέβια.

Μεγάλη Ελληνική εταιρία τροφίμων έχει κυκλοφορήσει μια σειρά από επιδόρπια,  τα οποία μπορεί κάποιος τα ετοιμάσει  μόνος του στο σπίτι, με γλυκαντική ουσία την στέβια.

Τελευταία κυκλοφόρησε από γνωστή Ελληνική βιομηχανία και χαλβάς με στέβια.

Από τις μέχρι τώρα έρευνες δεν έχουν αναφερθεί προβλήματα ή παρενέργειες από την χρήση της!

Χρησιμοποιήστε την  άφοβα ! Είναι φυσικό προϊόν χωρίς τις καταστροφικές ιδιότητες της ζάχαρης.

Συνταγές για την κατασκευή γλυκών με στέβια θα βρείτε στο διαδίκτυο.

 Π.χ. εδώ:  Συνταγές με στέβια

Ξυλιτόλη

Η ξυλιτόλη (αγγλική ονομασία: xylitol, προέρχεται από το ελληνικό λήμμα “ξύλον”) είναι οργανική ουσία με τύπο (CHOH)3(CH2OH)2, η οποία χρησιμοποιείται ως φυσικό υποκατάστατο της ζάχαρης και ανευρίσκεται σε πολλά φρούτα και λαχανικά, όπως στα βατόμουρα, το φλοιό του καλαμποκιού, τη βρώμη και τα μανιτάρια. . Μπορεί να παραχθεί από βατόμουρα, δαμάσκηνα, καλαμπόκι, σημύδα κ.α.

Πρόκειται για μια λευκή φυσική κρυσταλλική ουσία. Μοιάζει και οπτικά και γευστικά με τη ζάχαρη, αλλά περιέχει 75% λιγότερους υδατάνθρακες, 40% λιγότερες θερμίδες (9,6 ανά κουταλιά του γλυκού) και γλυκαιμικό δείκτη μόνο 7.

Βρίσκεται στα φρούτα και τα λαχανικά και περιέχει μόλις δύο θερμίδες ανά κουταλάκι. Ενώ η ζάχαρη προκαλεί τη δημιουργία οξέων στη στοματική κοιλότητα, η ξυλιτόλη διαθέτει αλκαλοποιητική δράση, αποτρέποντας το σχηματισμό πλάκας και τερηδόνας. Προωθεί επίσης την υγεία των οστών και ενισχύει το ανοσοποιητικό. Ο χαμηλός ΓΔ σημαίνει ότι δεν προκαλεί απότομες αυξομειώσεις του σακχάρου ή ανάπτυξη μυκητιάσεων, όπως η επεξεργασμένη ζάχαρη.

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και οι γλυκαντικές αλκοόλες (Σορβιτόλη, Μανιτόλη, Ισομαλτόλη, Μαλτιτόλη, Λακτιτόλη), οι οποίες έχουν χαρακτηρισθεί ασφαλείς από τον FDA και χρησιμοποιούνται στα τρόφιμα και πολύ συχνά σε τσίχλες.

Οι γλυκαντικές αλκοόλες όταν υπερκαταναλώνονται μπορεί να προκαλέσουν κοιλιακές διαταραχές.

 Μέλι

Το μέλι ως γνωστόν  είναι ένα αρωματικό, ιξώδες, γλυκό υλικό που προέρχεται από το νέκταρ των φυτών, το οποίο μαζεύουν οι μέλισσες και το μεταβάλλουν για την τροφή τους σε ένα πυκνότερο υγρό και τελικά το αποθηκεύουν στις κηρήθρες τους.

Το μέλι περιέχει κατά 77-78% σάκχαρα (κυρίως φρουκτόζη και γλυκόζη) και λόγω της σχετικά χαμηλής του υγρασίας, δεν ευνοεί την ανάπτυξη μικροοργανισμών.

Η μεγάλη περιεκτικότητα της σε φρουκτόζη η οποία μεταβολίζεται πιο αργά από την ζάχαρη είναι ένα πλεονέκτημα έναντι της ζάχαρης περάν της μεγάλης του θρεπτικής αξίας.

Το μέλι σαν τροφή του ανθρώπου είναι ένα από τα πολυτιμότερα, θρεπτικότερα και υγιεινότερα τρόφιμα.

Δίνει ενέργεια στους μυς, διαύγεια στο μυαλό, απολυμαίνει και ρυθμίζει το πεπτικό σύστημα. Η τακτική χρήση του δίνει σφρίγος στον οργανισμό και συντελεί στην παράταση της ζωής. Ο Ιπποκράτης και όλοι οι γιατροί της αρχαιότητας το συνιστούσαν σαν φάρμακο σε πολλές περιπτώσεις. Και σήμερα αναγνωρίζεται η θεραπευτική του αξία στην καθ' έξιν δυσκοιλιότητα, στις καρδιοπάθειες, αναιμία, αδενοπάθεια και στις περιπτώσεις κατάπτωσης και αδυναμίας του οργανισμού.

Η άποψη αυτή είναι διαδεδομένη σε ολόκληρο τον κόσμο και το σπουδαιότερο είναι τεκμηριωμένη και από επιστήμονες.

Η ημερήσια κατανάλωση μελιού τροφοδοτεί τον οργανισμό με αντιοξειδωτικά, απαραίτητα για την προστασία του από τις ελεύθερες ρίζες

Νέκταρ ή Σιρόπι αγαύης - Δώρο των θεών για τους Αζτέκους 

Αν και η αγαύη είναι ευρέως γνωστή ως το φυτό από το οποίο παρασκευάζεται η τεκίλα, έχει χρησιμοποιηθεί για χιλιάδες χρόνια ως συστατικό σε τρόφιμα. Το νέκταρ που παράγεται από αυτό το φυτό είναι γνωστό στο Μεξικό και ως «νερόμελο». Για την παραγωγή του πιέζουν το χυμό από τον κορμό του φυτού και το θερμαίνουν ήπια. Οι Αζτέκοι τιμούσαν την αγαύη ως δώρο των Θεών και χρησιμοποιούσαν το υγρό από τον πυρήνα του φυτού για να δώσουν γεύση στα φαγητά και τα ποτά τους. Το νέκταρ (ή σιρόπι) της αγαύης παράγεται κυρίως από την Μπλε Αγαύη που ευδοκιμεί στα ηφαιστειακά εδάφη του Νότιου Μεξικού,

Αποτελείται κυρίως από 90% φρουκτόζη και 10% γλυκόζη και είναι 1,4 έως 1,6 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη. Βγαίνει κατευθείαν από τον πυρήνα του κακτοειδούς φυτού αγαύη, το οποίο ζει και ευδοκιμεί στο Μεξικό. Είναι φυσικό γλυκαντικό το οποίο διαθέτει πολύ χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη (11 – 19), δεν αυξάνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και δεν επιβαρύνει το πάγκρεας.

Το νέκταρ αγαύης περιέχει 20 θερμίδες ανά κουταλάκι και είναι πολύ πιο γλυκό από την επεξεργασμένη ζάχαρη, οπότε χρησιμοποιείτε λιγότερο. Μπορεί να αντικαταστήσει τη ζάχαρη σε οποιαδήποτε συνταγή.

Το σιρόπι μελάσας

Η μελάσα είναι ένας παχύς χυμός, σαν σιρόπι, που παρασκευάζεται από την επεξεργασία ζαχαροκάλαμου ή του  ζαχαρότευτλου, αποτελεί το τελικό προϊόν από τη διαδικασία καθαρισμού της ζάχαρης.

Η μελάσα ζαχαροκάλαμου έχει ευχάριστη γλυκόπικρη γεύση και άρωμα και χρησιμοποιείται σε σάλτσες, σε γλυκίσματα και σε πλούσια κέικ φρούτων. Η μελάσα περιέχει περισσότερο σίδηρο σε σχέση με το μέλι, αλλά υπολείπεται σε βιταμίνη C. Η μαύρη ζάχαρη συγκεντρώνει περισσότερη μελάσα (η μελάσα της δίνει σκούρο χρώμα και γλυκόπικρη γεύση). Το θετικό είναι πως η μελάσα μεταβολίζεται πιο αργά απ’ ό,τι η κοινή ζάχαρη αλλά σε επίπεδο θερμίδων, δεν γλιτώνετε κάτι.

Η Μελάσα συγκαταλέγεται μέσα στις 9 θρεπτικότερες τροφές του πλανήτη.

Φρουκτόζη

Στις φυσικές γλυκαντικές ουσίες ανήκει και  η φρουκτόζη, η οποία είναι 3 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη. Μεγάλες  συγκεντρώσεις φρουκτόζης βρίσκονται  στα φρούτα, αλλά και το μέλι, καθώς και άλλες τροφές, όπως τα λαχανικά.  Ανήκει στους μονοσακχαρίτες, δηλαδή στην απλούστερη μορφή υδατανθράκων και χρησιμοποιείται από ιστούς σαν πηγή ενέργειας.

Ο μεταβολισμός της φρουκτόζης δεν εξαρτάται από την ινσουλίνη και έτσι μπορεί να χρησιμοποιηθεί από άτομα που είναι ευαίσθητα στη γλυκόζη. Επειδή όμως απορροφάται με γοργό ρυθμό από το συκώτι και μεταβολίζεται σε γλυκερόλη, μπορεί  να προκαλέσει αύξηση στα επίπεδα τριγλυκεριδίων και χοληστερόλης.

Επίλογος

Εξ όσων γράψαμε πιο πάνω για τα φυσικά γλυκαντικά υποκατάστατα της ζάχαρης μόνο  φαίνεται ότι μόνο η Στέβια δεν έχει καθόλου θερμίδες και επομένως δεν παχαίνει , δεν ανεβάζει τον γλυκαιμικό δείκτη και  βέβαια δεν χαλάει τα δόντια.

Επίσης η ξυλιτόλη δίδει λιγότερες θερμίδες ως προς την ζάχαρη αλλά δημιουργεί και ευνοϊκό περιβάλλον για τα δόντια.

ΣΥΜΒΟΥΛΗ`

Για μανιακούς του καφέ με ζάχαρη  επί πολλές ώρες χρησιμοποιείται αντί ζάχαρης την στέβια.

Για αυτούς που τους  αρέσουν οι σοκολάτες προτιμάτε αυτές με στέβια .

Γι αυτούς που τους αρέσουν να φτιάχνουν και να καταναλώνουν γλυκά χρησιμοποιείτε στέβια αντί ζάχαρης.

Έτσι και θα σας μείνει η γλυκιά γεύση  και τα δόντια σας δεν θα φθείρονται !

Έρευνα - Συγγραφή :

Μαρία Ειρήνη Κριτσωτάκη

Φοιτ. Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ

Επιμέλεια :

Κριτσωτάκης Σταύρος

Χειρ. Οδοντίατρος